W procesie diagnozowania w kierunku spektrum autyzmu w MOZAICE uczestniczy 3 specjalistów: mgr
Aneta Kotowicz-Urban, mgr Agnieszka Kotowicz oraz mgr Magdalena Wojtuch. Są to osoby z kilkunastoletnim doświadczeniem w zakresie prowadzenia terapii i diagnozowania zaburzeń neurorozwojowych, stale podnoszące swoją wiedzę i umiejętności w dziedzinie diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu, m.in. uczestnicy programu rozwoju zawodowego Klubu Diagnosty AutismLabUW. Więcej o kwalifikacjach diagnostów można poczytać TUTAJ.
Proces diagnostyki w kierunku spektrum autyzmu w MOZAICE obejmuje DWA ETAPY:
ETAP 1. DIAGNOZA RÓŻNICOWA
JAKI MA CEL?
- Ma na celu ustalenie czy wyzwania rozwojowe dziecka, z jakimi zgłaszają się rodzice (np. opóźnienie rozwoju mowy, trudności w koncentracji, zachowania tzw. „trudne” itp.) mogą wynikać z modelu rozwoju w spektrum autyzmu, czy też mają inne podłoże.
- Na tym etapie diagności zbierają dane o dotychczasowym rozwoju dziecka oraz jego aktualnym funkcjonowaniu i analizują je w kontekście kryteriów diagnostycznych ICD-10, wykluczając stopniowo inne zaburzenia rozwojowe.
- Etap ten może zakończyć się zatem kontynuacją spotkań lub stwierdzeniem braku podstaw do kontynuowania diagnostyki w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu i wydaniem wniosków w formie pisemnej, które potwierdzają istnienie innych patomechanizmów trudności rozwojowych (np. afazja, centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego, upośledzenie umysłowe, padaczka
itp.)
ILE TRWA I JAK PRZEBIEGA?
SPOTKANIE 1. ROZMOWA Z RODZICAMI I OBSERWACJA DZIECKA
(CZAS TRWANIA: 60 MINUT, OBECNYCH: 2 DIAGNOSTÓW)
Diagnoza rozpoczyna się od rozmowy z rodzicami (w oparciu o kwestionariusz wywiadu) oraz obserwacji dziecka w spontanicznej i kierowanej aktywności. Mamy do dyspozycji 2 sale, zatem gdy 1 diagnosta rozmawia z rodzicami bez obecności dziecka, drugi — jednocześnie bawi się/rozmawia z dzieckiem w sali obok. Spotkanie to ma na celu nawiązanie relacji z dzieckiem, poznanie jego możliwości i dobranie odpowiedniego Modułu do dalszych badań.
Na to spotkanie można dostarczyć dokumentację:
- medyczną (z przeprowadzonych dotychczas badań np. słuchu, neurologicznych),
- oświatową (opinia nauczycieli o uczniu — na druku wysyłanym rodzicom na mail’a lub przekazanym podczas pierwszego spotkania),
- specjalistyczną (opinie od logopedy, psychologa, pedagoga, terapeuty SI itp.),
- maksymalnie 3, krótkie nagrania dziecka, w jego spontanicznej aktywności — w zabawie samodzielnej oraz w zabawie z rodzicem lub rówieśnikiem (maks. 15 minut nagrań łącznie) *zasadność dostarczenia nagrań jest uzgadniana z rodzicami zwykle po pierwszym spotkaniu.
SPOTKANIE 2. BADANIE ADOS‑2
(CZAS TRWANIA: 60 MINUT, OBECNYCH: 2 DIAGNOSTÓW)
Podczas 2. Spotkania przeprowadzamy badanie według protokołu do obserwacji zachowań charakterystycznych dla spektrum autyzmu ADOS‐2.
W MOZAICE podczas badania ADOS‑2 obecnych jest zawsze dwóch diagnostów: jeden – będący partnerem interakcji i prowadzącym badanie oraz drugi – będący obserwatorem. W zależności od wybranego Modułu badania rodzic jest obecny w sali lub jego obecność nie jest konieczna.
Przebieg badania ADOS‑2 jest zawsze nagrywany, w celu dokładnej analizy wszystkich zachowań badanego, przez diagnostów, tak by nie opierała się ona na subiektywnych wrażeniach, lecz była rzetelnym podliczeniem ilości poszczególnych zachowań badanego, co jest istotne podczas oceny testu. W MOZAICE oceny badanego na podstawie nagrania dokonuje 3 diagnostów, ich oceny są porównywane i ostateczny wynik ustalany — na konsultacjach zespołu.Im więcej uzyskanych przez badanego punktów w teście, tym więcej zachowań zgodnych z opisem charakterystycznym dla spektrum autyzmu. Badanie pozwala zatem zbadać stopień nasilenia zachowań charakterystycznych dla spektrum autyzmu u obserwowanej osoby. Należy podkreślić więc, że wynik testu nie jest jednoznaczny z diagnozą kliniczną. Wiele zaburzeń i nieprawidłowości rozwojowych charakteryzuje się występowaniem tożsamych ze spektrum autyzmu zachowań, szczególnie w początkowym etapie rozwoju.
ZEBRANIE ZESPOŁU
(CZAS TRWANIA: NIEOKREŚLONY, OBECNYCH: 3 DIAGNOSTÓW)
Diagnozę różnicową kończy spotkanie zespołu, podczas którego analizowane są wszystkie zebrane dotychczas dane: wywiad z rodzicami, obserwacja dziecka, dokumentacja, nagrania, oraz wyniki badania ADOS‑2.
Na podstawie analizy zebranych danych diagności podejmują decyzję odnośnie dalszego przebiegu diagnozy. Jeśli można wskazać inne niż spektrum autyzmu patomechanizmy zachowań dziecka, proces diagnostyki może zakończyć się na tym etapie. Wówczas odbywa się SPOTKANIE 3. (opis jego przebiegu znajduje się poniżej) i wydawane są wnioski z diagnozy z dokładnym opisem zebranych danych i wskazaniem przyczyn trudności rozwojowych.
Jeśli natomiast diagnoza różnicowa wymaga konsultacji psychiatrycznej rodzice zostają umówieni wraz z dzieckiem na wizytę lekarską w Centrum Medycznym Venustas.
ETAP 2. BADANIE PSYCHIATRYCZNE
To wizyta lekarska, która odbywa się w Centrum Medycznym Venustas. Rodzice wraz z dzieckiem uczestniczą w spotkaniu z lekarzem psychiatrą, który zbiera dane na temat dziecka, analizuje dokumentację i obserwuje jego zachowanie, niezależnie od przeprowadzonych dotychczas badań. Po wizycie następuje konsultacja z diagnostami z Mozaiki i wspólne ustalenie rozpoznania klinicznego.
ZAKOŃCZENIE PROCESU DIAGNOZY
SPOTKANIE 3. PRZEKAZANIE WYNIKÓW DIAGNOZY
(CZAS TRWANIA: 60 MINUT, OBECNYCH: 2 DIAGNOSTÓW)
Niezależnie od tego czy diagnoza zakończy się na 2 spotkaniach, czy też będzie uzupełniona konsultacją z lekarzem psychiatrą, diagności z MOZAIKI spotykają się z rodzicami aby przekazać wyniki diagnozy i omówić możliwości dalszego wsparcia dziecka i rodziny. Jeśli na tym spotkaniu ma być obecne także dziecko (niekiedy istnieje potrzeba przeprowadzenia dodatkowych prób testowych), rodzic zostaje o tym poinformowany.
Proces diagnostyczny kończy wystawienie pisemnych wniosków z diagnozy kompleksowej, które sporządzane są do 30 dni od ostatniego spotkania. Jest to dokument respektowany przez Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, uprawnia zatem do wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, a także wydania przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności — orzeczenia o niepełnosprawności.
Dodatkowo, jeśli istnieje taka potrzeba, rodzice mogą otrzymać zaświadczenie lekarskie (należy
poinformować o tym lekarza psychiatrę podczas wizyty).
